آینده پلاستیک‌ها در صنعت بسته‌بندی – مواد بسته‌بندی به اشکال مختلف با عملکردهای مختلف نسبت به خصوصیات آن‌ها ارائه می‌شود. برای مواد بسته‌بندی داشتن تعادل بین شکل و عملکرد آن ضروری است. با توجه به هدف اصلی بسته‌بندی که محافظت از مواد غذایی است، بسته‌بندی‌ها می‌توانند سخت، انعطاف‌پذیر یا نیمه انعطاف‌پذیر باشند. ما در مقاله قبلی به پیش‌بینی آینده بازار جهانی پلاستیک پرداخته بودیم.
بسته‌بندی‌های سخت شامل
- بطری‌ها
- سینی‌ها
- قوطی‌ها
- شیشه‌ها
- درب‌ها
بسته‌بندی‌های انعطاف‌پذیر شامل
- کیسه
- بسته‌های حبابی
- بسته‌های شرینک
- تیوب‌های قابل فشردن
- سینی‌های فومی
- بسته‌های ایستاده
- کیسه‌های وکیوم
بسته‌بندی‌های نیمه انعطاف‌پذیر شامل
- لیوان
- درب
- جعبه
- تتراپک
انواع بسته‌بندی مواد غذایی از جهات مختلف از جمله وزن، اندازه، دوام و خصوصیات سدگری متفاوت هستند.
پلاستیک‌ها متداول‌ترین و گسترده‌ترین موادی هستند که برای بسته‌بندی مواد غذایی استفاده می‌شوند. برخی از کاربردهای گسترده آن‌ها در ساخت بطری، سینی، کیسه، فنجان، قابلمه و کاسه است. حدود 40% از کل پلاستیک‌های مصرفی در بخش بسته‌بندی مواد غذایی مصرف می‌شود. راحتی و استفاده گسترده از پلاستیک در بسته‌بندی مواد غذایی مدیون هزینه کم، فرایندپذیری آسان، شکل پذیری، مقاومت شیمیایی، سبک بودن و انواع خصوصیات فیزیکی است. با این حال، نفوذپذیری گاز، بخار و نور در پلاستیک‌ها از جمله معایب آنهاست.
انواع پلاستیک
پلاستیک‌ها را می‌توان به دو دسته اصلی: ترموست و ترموپلاستیک طبقه‌بندی کرد. ترموست‌ها پلیمرهایی هستند که در اثر حرارت پخت می‌شوند و قابلیت تغییر شکل مجدد ندارند. که این امر آن‌ها را برای بسته‌بندی مواد غذایی نامناسب می‌کند. از طرف دیگر ترموپلاستیک‌ها با گرم شدن نرم می‌شوند و می‌توانند شرایط اولیه خود را در دمای اتاق حفظ کنند. این ویژگی آن‌ها را برای بسته‌بندی مواد غذایی مناسب می‌کند. علاوه بر این، با وجود محدودیت‌های خاص عملکردی، ترموپلاستیک‌ها از طریق ذوب، فراوری و استفاده مجدد به عنوان محصولات جدید قابل بازیافت هستند.
علیرغم نگرانی‌های بهداشتی و ایمنی در مورد ضایعات باقیمانده از پلاستیک‌ها، استفاده از آن‌ها به دلیل ارزان بودن، مقاومت حرارتی مناسب، قابلیت مایکروویو و سهولت ساخت در اشکال و اندازه‌های بیشماری در مقایسه با سایر مواد مورد استفاده در صنعت بسته‌بندی همچنان در حال رشد هستند. نوآوری‌ها و پیشرفت‌ها در علوم مواد، از نظر کارایی و تأثیرات زیست‌محیطی برای بسته‌بندی مواد غذایی آینده مثبتی را تصویر می‌کند.
بسته‌بندی هوشمند سیستم‌های بسته‌بندی مبتنی بر سنسورها هستند. که اطلاعاتی را در مورد تازگی و کیفیت مواد غذایی نشان می‌دهد و ایمنی محصول و مصرف کننده را افزایش می‌دهد. در رابطه با آینده بازار بسته‌بندی‌های هوشمند که اخیراً بسیار مورد توجه قرار گرفته است، انتظار میرود تا سال 2024 این محصولات فروشی معادل 7/26 میلیارد دلار داشته باشد.
در ادامه به آینده پلاستیک‌ها در صنعت بسته‌بندی میپردازیم. فناوری دیگر در سیستم‌های بسته‌بندی، بسته‌بندی فعال است که شامل ادغام مواد افزودنی با مواد بسته‌بندی برای بهبود ماندگاری و کیفیت مواد غذایی می‌شود. همچنین فناوری نانو نیز توانسته است در صنعت بسته‌بندی مواد غذایی نفوذ کند. این فناوری به تقویت خصوصیات حرارتی و مکانیکی بسته‌های غذایی کمک می‌کند. حسگرهای نانویی تعبیه شده در سیستم‌های بسته‌بندی همچنین می‌توانند به نظارت، شناسایی و هشدار در مورد ایمنی و کیفیت غذاها کمک کنند. اگرچه تأثیر نانوذرات بر سلامت انسان هنوز به خوبی درک نشده است؛ اما با این حال پیشرفت‌های فناوری نانو آینده امیدوارکننده‌ای را به نمایش می‌گذارد.
مدیریت پسماند
وقتی نوبت به مدیریت پسماند میرسد، زباله‌های بسته‌بندی بخش عمده‌ای از زباله‌های جامد شهری(MSW) به خود اختصاص می‌دهند. و در نتیجه نگرانی‌های زیست‌محیطی را در این رابطه افزایش داده است. با گسترش دیدگاه حمایتهای زیست‌محیطی، پلیمرهای قابل تجزیه به عنوان جایگزین پلاستیک‌های سنتی در بسته‌بندی مواد غذایی افزایش یافته‌اند. این پلیمرها به دی‌اکسید‌کربن، آب، ترکیبات غیرآلی و زیست توده تجزیه می‌شوند. انواع و کاربردهای برخی از این پلیمرهای قابل تجزیه بطور خلاصه در جدول زیر ذکر شده است.
کاربرد
نوع پلیمر
دسته بندی
پوشش، لیوان، بشقاب، سینی، ظروف یکبار مصرف
نشاسته
پلیمرهای طبیعی
فیلم، بسته‌بندی مواد غذایی تازه، بسته‌بندی کالاهای پخته‌شده
سلولز
پلیمرهای طبیعی
فیلم‌های قابل استفاده برای میوه‌ها و سبزیجات تازه
کیتوسان
پلیمرهای طبیعی
فیلم‌ها، پوشش روی کاغذ
پروتئین
پلیمرهای طبیعی
پوشش‌های پنیر، بشقاب‌های فست‌فود، بطری‌ها، ظروف ،ورق‌ها
پلی‌هیدروکسی‌آلکانوئات (PHA)
زیست‌پلیمرهای سنتزی
فیلم‌ها
سلولز باکتریایی (BC)
زیست‌پلیمرهای سنتزی
فیلم‌های محلول در آب
پلی(وینیل الکل) (PVA)
پلیمرهای غیرطبیعی
پوشش کاغذ، فیلم‌ها
پلی‌لاکتید اسید (PLA)
پلیمرهای غیرطبیعی
لایه محافظ در بسته‌های چندلایه مانند بطری‌های PETE ، لیوان‌ها، ظروف، سینی‌ها
پلی‌گلایکولید (PGA)
پلیمرهای غیرطبیعی
سینی‌های فومی، کیسه‌های بی‌شکل، کیسه‌های فیلمی
پلی(e – کاپرولاکتون) (PCL)
پلیمرهای غیرطبیعی
فیلم‌ها و کیسه‌ها
پلی(بوتیلن سوکسینات) (PBS)
پلیمرهای غیرطبیعی
فیلم‌ها
پلی‌تری‌متیلن‌ترفتالات (PTT)
پلیمرهای غیرطبیعی
فیلم، بطری‌های دمشی، کیسه‌های یکبار مصرف مواد غذایی، سینی‌ها
پلی(بوتیلن‌آدیپات-co-ترفتالات) (PBAT)
پلیمرهای غیرطبیعی
نظر شخصی من اینه
از توجه شما به جزئیات و ارائه اطلاعات دقیق ممنونم.
مرسی بابت همیشه بروز بودن با چالش‌های جدید.