آشنایی با مواد اولیه پلاستیک
مواد اولیه پلاستیک ها شامل موادی به نام پلیمر ها میباشد. همان طور که در مقاله پلیمر چیست گفته شد ، خود مواد نیز توسط مونومر ها ایجاد میشوند. هر یک از این ماده ها ویژگی خاصی دارند. البته نوع اتصالات بیشترین سهم را در ویژگی های پلاستیکها دارند. مونومرها به عنوان پایه ای ترین مواد اولیه پلاستیک ها شناخته میشوند. در این مقاله قصد معرفی مواد اولیه در ساخت پلاستیکها را مورد برسی قرار میدهیم. از این رو در ادامه به معرفی کوتاه در خصوص این مواد خواهیم پرداخت.
مواد اولیه پلاستیک ها :
پلاستیک ها معمولا از ماده اولیه خام طبیعی مثل سلولز، ذغال، گازوئیل، نمک و البته نفت خام تولید می شوند. نفت خام در ترکیبات بسیار زیادی در طبیعت وجود دارند و برای استفاده از این منبع سرشار باید ابتدا آن را به محصول دیگری تبدیل کنیم. مواد پلاستیک یکی از این محصولات بدست آمده از نفت است که زندگی امروزی ما را متحول کرده است. در طی این پروسه نفت خام ابتدا تبدیل بعضی مواد اولیه مانند پلیمر های مختلف یا غیره تبدیل شده و سپس از پلیمر های مختلف، پلاستیک تولید می شود. ابته پلیمر ها نیز توسط مونومر ها ایجاد میشوند. در ادامه برخی از مهمترین موارد در خصوص مواد اولیه پلاستیک ها آورده شده است.
کربن ( carbon )
هیدروژن ( hydrogen )
اکسیژن ( oxygen )
نیتروژن ( nitrogen )
سولفور ( sulphur )
کلرین ( chlorine )
و…
همان طور که مشاهده میکنیم اکثر مواد اولیه پلاستیک ها گاز هستند. که از این مواد برای واکنش های شیمیایی استفاده میشود. نتیجه این واکنش ها ایجاد پیمر ها و اتصالات آنها است. که در انتها موجب تولید پلاستیک میشود.
مونومر چیست :
در مقاله مونومر چیست گفته شد که اصطلاح monomer از کلمات یونانی mono به معنی “یک” و meros به معنی “بخش” گرفته شده است. مونومر یا تکپار موادی شکیل شده از مولکولهای واحد هستند؛ که از ترکیب آنها بسپار یا پلیمر به وجود می‌آید. ایزوپرن CH2=C(CH3)CH=CH2، پروپیلنCH3CH=CH2، کلرید وینیل(وینیل کلرید) CH2=CHCl چند نمونه از تکپارهایی هستند که در علوم و صنایع پلیمری مورد استفاده هستند. در علوم زیستی هم تک پارهای طبیعی با ترکیب به یکدیگر مولکولهای درشت تری را می‌سازند مثلا گلوکز تکپار گلیکوژن و سلولز است یا اسیدآمینه تکپار پروتئین است. در واقع مونومر حلقه های یک زنجیر بوده که خود این زنجیر هم میباشد.
از طرفی این زنجیر های کنار هم نیز مواد اولیه پلاستیک ها هستند. در واقع باید بتوان یک پلیمر را به مونومرها با ضریب درست و صحیحی تقسیم کرد ، اجباری نیست که یک مونومر ، عنصر باشد ، در حقیقت مونومر مولکولی است که از تکرار آن پلیمر به وجود می آید و دارای وزن مولکولی کمی است. حال که با معنی مونومر ها آشنا شدید پلیمر ها را برای بیشتر معرفی میکنیم.
پلیمر چیست :
پلیمر یا بسپار یک نوع درشت مولکول است که از تعداد زیادی واحد تکرارشونده تشکیل شده است. در واقع واژه پلیمر از از دو واژه یونانی «Poly» به معنای چند و «Mer» به معنی قطعه است. واژه پارسی این درشت مولکول نیز از دو بخش «بس» به معنی بسیار و پار به معنی پاره یا قطعه است. پلیمر ها کاربرد فراوانی دارند و بسیار شناخته شده هستند. پلیمر یک ماده شیمیایی کاربردی است که از طریق واحد های تکرار شونده ایجاد می شوند. بسپار ها از طریق شبکه های سه بعدی، دو بعدی و تک بعدی به یکدیگر متصل می شوند. به عبارت دیگر این مواد زنجیره ای از اتم های هیدروژن و کربن هستند. ترکیب C-H، یک مثال از مر (MER)، بوده و مجموعه آن POLY می شود لذا POLYMER نام گرفته است. این مواد در مقیاس کوچک (چند فاصله اتمی) دارای نظم بلوری هستند اما در مقیاس بزرگ دارای ساختمان بلوری نیستند. با شناخت مولکول ها و ترتیب و نظم آنها می توان به خواص بسپارها پی برد.پلیمر (بسپار) یک استخوان بندی اصلی کربن همراه با اتم های هیدروژن دارند یعنی زنجیره ای از اتم های کربن و هیدروژن هستند. تنوع خواص این مواد به درجه پلیمریزاسیون (یعنی اندازه مولکول) و به وجود شاخه های فرعی بستگی دارد.
نتیجه گیری :
مواد اولیه پلاستیک ها شامل درشت ملوکول هایی به نام پلیمر هستند. این مواد به وسیله اتصالات خاصی باعث ایجاد پلاستیکها میشوند. اما خود این پلیمر ها خود دارای اتصالاتی بین اجزای ریز دیگر هستد. این اجزا را مونومر میگیوند. اتصالات در ساخت پلاغستیک ها خواص آن ها تعیین میکند. در این مقاله به برسی مواداولیه پلاستیک ها پرداختیم.
