پلیمریزاسیون چیست؟
پلیمریزاسیون یک فرآیند شیمیایی است که در آن مولکول‌های کوچک به نام مونومرها با یکدیگر ترکیب می‌شوند تا یک زنجیره طولانی از مولکول‌های مشابه به وجود آید. این فرآیند به وسیله واکنش‌های شیمیایی مختلف صورت می‌گیرد و موجب ایجاد پلیمرها می‌شود.
در پلیمریزاسیون، یک یا چند نوع مونومر (واحدهای سازنده) تحت تأثیر عوامل مثل گرما، فشار، نور، یا کاتالیست‌ها به یکدیگر پیوند می‌زنند. این واکنش‌ها می‌توانند به صورت زنجیره‌ای یا شبکه‌ای اتفاق بیفتند.
دو نوع اصلی پلیمریزاسیون:
- پلیمریزاسیون چندمرحله‌ای (Step-Growth Polymerization):
- در این نوع پلیمریزاسیون، دو نوع مولکول با یکدیگر واکنش می‌کنند و یک مولکول کوچک (مثل آب یا هیدروکلرید) به عنوان نتیجه جانبی تولید می‌شود.
- مثال: پلی‌استرها و پلی‌آمیدها.
- پلیمریزاسیون رادیکالی (Chain-Growth Polymerization):
- در این نوع پلیمریزاسیون، مونومرها به صورت یک زنجیره افزوده می‌شوند و پلیمر به صورت رشد زنجیره‌ای ایجاد می‌شود.
- مثال: پلی‌اتیلن، پلی‌استایرن.
مراحل پلیمریزاسیون چندمرحله‌ای:
- آغاز (Initiation): یک مولکول یا یک گروه از مولکول‌ها به عنوان نقطه آغازی برای پلیمریزاسیون انتخاب می‌شود.
- رشد زنجیره (Propagation): مونومرها به طور تکراری به زنجیره اضافه می‌شوند و زنجیره پلیمری رشد می‌کند.
- اتمام (Termination): پلیمریزاسیون پایان می‌یابد و زنجیره پلیمری تشکیل شده ترمینال می‌شود.
- پاکتون (Chain Transfer): گازهای خنثی‌کننده‌ای مثل هیدروژن می‌توانند در این مرحله استفاده شوند تا طول زنجیره پلیمری تغییر یابد.
پلیمریزاسیون یک فرآیند مهم در صنایع شیمیایی و مواد است و انواع مختلف پلیمرها از این راه به دست می‌آیند.
