معرفی فنوپلاست
فنوپلاست چیست ؟ یکی از انواع پلاستیک های تجذیه ناپذیر میباشدو این ماده با استفاده از ماده فرمالدئید ساخته میشوند. به طور کلی فرمالدئیدها سمی هستند. از این رو برای ساخت ظروف و یا موارد مرتبط با غذا و استفاده های غذایی استفاده ندارند. یکی از ویژگی های اصلی پلاستیک های فنوپلاست ها سختی بالای آن میباشد. از این پلاستیک در صنعتی خودرو سازی استفاده زیادی شده است. این پلاستیک از های گرماسخت ایجاد میشود. لذا بازیافت آن چندان قابل دسترس نیست. در ادامه به برسی و معرفی پلاستیک های فنوپلاست میپردازیم.
معرفی پلاستیک های فنوپلاست :
فنوپلاست ها یک یاز انواع پلاستیکهای ترموست یا همان گرماسخت میباشند. این پلاستیک در مقابل حرارت خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن تغییر میکند. این پلاستیک با نام های رزین فنولی ، رزین فنولیک و رزین فنول فرمالدهید نیز شناخته میشود، یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین رزین‌های گرماسخت است. این نوع رزین‌ها از واکنش فنول یا مشتقات آن با فرم آلدهید در حضور کاتالیزور مناسب تهیه میشوند. رزول و نوولاک دو گونه مهم از این نوع رزین‌ها هستند. از ویژگی‌های مفید این رزین‌ها مقاومت حرارتی بالا و قیمت پایین آن است. از این رزین‌ها در تولید کامپوزیت‌ها، صنایع الکترونیک و همچنین به عنوان سپرهای حرارتی استفاده میشود.
ساختار پلاستیک های فنوپلاست :
از متراکم شدن فنل با فرمالدئید در محیط اسیدی یا بازی فنوپلاست یا رزین فنل-فرمالدئید حاصل میشود. ماکزیمم PH که در صنعت با آن کار میشود ۸/۵ است و برای ایجاد این PH در محیط بازی به محیط، NH3 یا NaOH اضافه میشود. برای این که چسب نجاری حاصل شود، در انتهای مولکول، باید گروه OH باشد. هر چه گروه‌های OH بیشتر باشد چسبندگی بیشتر خواهد بود. پس برای تولید چسب بهتر، باید فرمالدئید اضافی برداریم. بهترین چسب آن است که گروه فرمالدئید آزاد داشته باشد. به طور کلی برای تولید پلاستیک های اوره باید از آمینو پلاست ها استفاده شود. در ادامه روند تولید و تراکم آمینوپلاست ها را برای شما توضیح خواهیم داد.
نحوه تولید آمینو پلاست ها :
همان طور که گفته شد یکی از موارد مرتبط با ساخت پلاستیک های فنوپلاست ها ، آمینوپلاست میباشد. آمینو پلاست ها از متراکم شدن اوره یا ملامین با فرمالدئید در محیط اسیدی یا بازی به‌دست می‌آیند. دمای این واکنش باید بین ۶۰ تا ۸۰ درجه سانتی‌گراد باشد. چسب فنل فرمالدئید به‌علت بدبویی در بازار نیست. ولی این چسب، در بازار موجود است. ملامین یا ۸، ۴، ۶ _ تری آمینو _ ۱، ۳، ۵ _ تری آزید با فرمالدئید می‌تواند در محیط اسیدی یا بازی، واکنش چند تراکمی انجام دهد و برحسب شرایط تنظیم واکنش، پلیمر یک‌بعدی ایجاد کند.
اصطلاح فنولیک :
همان طور که گفته شد به پلاستیک های فنوپلاست ، رزین فنولیک نیز گفته میشود. اصطلاح فنولیک یک اصطلاح کلی برای رزین های فنلی است، به ویژه برای رزین هایی که می توانند به صورت مصنوعی تولید شوند دماسنج. رزین های فنولیک رزین های ساخته شده توسط انسان هستند که از تراکم فنل ها و آلدئیدها یا با افزودن فنل ها به ترکیبات غیراشباع (آلکن ها یا آلکین ها) مانند استیلن یا رزین های طبیعی تولید می شوند.
خواص و کاربرد فنوپلاستها :
از خواص برجسته آنها می توان به استحکام، سفتی، چقرمگی، مقاومت در برابر حرارت و سختی بالا اشاره کرد. از این رو در صنایع مختلف که نیاز به استحکام مناسب دارند استفاده میشود. یکی از این موارد تولید برخی از قطعات ماشین است. البته این ماده در مقابل حرارت سمی بوده و استفاده از آن محدودیت زیادی دارد. چرا که فنوپلاست ها ضریب انبساط حرارتی پایینی دارند. همچنین این پلاستیک ها در برابر اخگر مقاوم هستند. از این رو و در برابر شعله تتا حد قابل قبولی عملکرد مناسبی خواهند داشت. همان طور که گفته شد پلاستیک های فنوپلاست از طریق فرمالدئید ساخته میشوند. این ماده سمی بوده و برای ظروف و موارد مرتبط با غذا مناسب نیستند. پلاستیک های فنولیک به دلیل گزینه های متعدد تولید و مواد اولیه می توانند دارای خواص بسیار متنوعی باشند. از این رو کاربردهای گسترده و خاصی دارند. اما به طور کلی بیشترین استفاده از فنوپلاست ها در مهندسی برق و در بخش خانگی مصرف می شود. بدنه خودروی ترابانت نیز از پلاستیک فنولیک ساخته شده است.
تاریخچه پلاستیک های فنوپلاست :
فنوپلست ها قدیمی ترین فنوپلاست هایی هستند که به طور کامل مصنوعی تولید می شوند پلاستیک ها. در سال ۱۹۰۹، BAEKELAND برای اولین بار باکلیت را به نام او تولید کرد.حتی امروزه، رزین‌های فنلی همچنان در مقادیر فزاینده‌ای تولید میشوند، اگرچه مواد اولیه اصلی – فنل و فرمالدئید – برای انسان سمی هستند.
نتیجه گیری :
پلاستیک فنوپلاست ها یکی از پلاستیکهای مقاوم در برابر ضربه با استحکام مناسب است. این ماده یکی از انواع پلاستیکهای ترموست میباشد. از این ماده برای تولید قطعات صنعتی استفاده میشود. از طرفی به دلیل وجود مواد سمی مانند فرمالدئید ها استفاده از فنوپلاست برای محصولات در تماس با غذا محدود شده است.
