معرفی پلاستیک
پیش از آنکه بفهمیم پلاستیک چیست بیایید درباره رشد عظیم این ماده شمیایی صحبت کنیم. استفاده و محبوبیت این ماده امروزه رشد بسیار زیادی در بین تمامی جوابمع داشته است. به حدی که با این که بسیاری از ما در اصلا نمیدانیم پلاستیک چیست و از کجا می آید تمامی اطراف ما را فرا پرفته است. به دلیل انعطاف در طراحی و موارد با اهمیت مواد پلاستیکی رشد بسیاری در صنایع مختلف داشته اند. تا اندازه ای که جنس بسیاری از لوازم مختلف الکترونیکی و بسیاری دیگر از وسایل از پلاستیک ها ساخته میشود. در ادامه به معرفی کوتاهی در مورد این ماده شیمیایی پرداخت.
پلاستیک چیست :
پلاستیک به دسته‌ای از موادی گفت میشود که با استفاده از واکنش های شیمیایی ایجاد میشوند. عموما پلاستیک ها به وسیله فرایند بسپارش و یا همان پلیمریزاسیون بدست می‌آیند. این مواد دسته‌ای از بسپارهای افزایشی یا تراکمی هستند. پلاستیک جزو مواد مصنوعی است و به‌صورت طبیعی یافت نمی‌شود. پلاستیک‌ها را می‌توان به شکل‌های مختلف درآورد. اصولاً یکی از ویژگی‌های پلاستیک‌ها شکل‌پذیری خوب آن‌هاست. پلاستیک‌ها را می‌توان تحت فرایندهای گرمایی و مکانیکی به شکل‌های دیگرسان درآورد. ساختار اصلی بسیاری از مواد پلاستیکی از پلیمر ها هستند. در ادامه به اینکه پلیمر چیست گفته میشود.
پلیمر چیست :
پلیمر (بسپار) در حقیقت یک ماکرومولکول یا درشت مولکول است که از تعداد زیادی واحد تکرار شونده به نام مونومر تشکیل شده است. اگر تعداد کمی از مونومر ها با یکدیگر پیوند شیمیایی دهند و تبدیل به بسپار شوند، درشت مولکول ایجاد شده پلیمری با وزن مولکولی کم خواهد بود. به این نوع از پلیمر ها الیگومر گفته می شود.
توجه داشته باشید که اگر پلیمر تنها از یک نوع مونومر ساده ایجاد شده باشد، به محصول تولید شده پلیمر یکنواخت می گویند. در حالیکه اگر بیش از یک نوع مونومر در ساختار آن بکار رفته باشد، محصول نهایی کوپلیمر نامیده می شود. فرض کنید دو مونومر مختلف با یکدیگر پلیمریزه شده باشند. اگر دو واحد ساختاری به شکل یک در میان در یک آرایش خطی کنار هم قرار بگیرند به محصول ایجاد شده، کوپلیمر متناوب گفته می شود. اما اگر توزیع مونومر ها به شکل تصادفی باشد، محصول، کوپلیمر تصادفی نامیده می شود. از طرفی پلیمر ها از طریق فرآیند بسپارش و یا پلیمریزاسیون به پلاستیک تبدیل میشوند. در ادامه به فرآیند پلیمریزاسیون برای تولید پلاستیک بیشتر توضیح میدهیم.
معرفی پلیمریزاسیون در تولید پلاستیک :
فرآیند پلیمریزاسیون و یا همان بسپارش فرآیندی است که طی آن پلاستیک ها از مواد پگلیمری ایجاد میشوند. به واکنش های شیمیایی که سبب برقراری پیوند میان مونومر ها شوند، فرآیند پلیمریزاسیون می گویند. در واقع همانطور که بیان شد، تعدادی از مولکول های کوچک یا مونومر ها در شرایط مناسب به یکدیگر پیوند شیمیایی می دهند و در واقع به هم متصل می شوند. در نتیجه باعث ایجاد مولکول هایی با جرم مولی زیاد و زنجیر های طولانی می شوند. توجه داشته باشید که ترکیبات آلی که در ساختار های خود، پیوند دوگانه کربن –کربن (c=c) داشته باشد، معمولا می توانند در واکنش های پلیمری شدن شرکت نمایند.
پلاسیک ها انواع مختلفی دارند که در دسته های گوناگون قرار میگپیرند. به طور کلی تمامی مواد پلاستیکی از نظر مولکولی به سه دسته تقسیم میشوند. در ادامه به معرفی این دسته ها خواهیم پرداخت.
انواع پلاستیک از نظر مولکولی :
همان طور که گفته شد پلاستیک‌ها از نظر مولکول به سه دسته تقسیم‌بندی میشوند. این دسته ها عبارت اند از ، ترمرپلاستیک ، ترموست ، الاستومر. در ادامه به صورت خلاصه هر کدام آورده شده است.
ترموپلاستیک :
که به دفعات می‌توان با استفاده از گرم یا سرد نمودن آن را نرم یا سخت نمود. الاستومرهای ترموپلاستیکی (TPE) موادی هستند که خواص ترموست‌های لاستیکی و خواص ترموپلاستیک‌ها را با هم ترکیب کرده‌اند.[۲] این مواد نه کاملاً الاستومر و نه کاملاً ترموپلاستیک اند بلکه ترکیبی از هر دو هستند.
ترموست :
که در طول شکل‌گیری، یک شکل دائمی به خود می‌گیرند و با گرم کردن مجدد نمی‌توان آن را نرم نمود.
الاستومر :
که حالت کشسانی دارند و پس از برداشتن نیرویی که باعث تغییر شکل آن‌ها میشود به حالت اولیه بازمی‌گردند.
نتیجه گیری :
تولید پلاستیک ها از مواد شیمیایی به نام پلیمر ها هستند که به وسیله فرآیند به خصوصی به نام بسپارش تولید میشوند. این ماده شیمیایی انواع مختلفی دارد که هر کدام از آن ها در زمینه های خاصی استفاده دارند.
