معرفی و آشنایی با پلاستیک های ترموست
پلاستیک های ترموست چیست ؟ یکی از انواع پلاستیک ها ترموست میباشد. این نوع از مواد پلاستیکی غیر قابل بازیافت میباشند. یکی از اساسی ترین ویژگی های ترموستها تحمل حرارت میباشد. این نوع از پلاستیکها با حرارت دیدن دچار تغییر شیمیایی میشوند. این مورد دقیقا برعکس ترموپلاست ها عمل میکند. پلاستیک های ترموست انواع بسیار زیادی دارد که به دلیل غیر قابل بازیافت و غیر تجزیه پذیر بودن آن استفاده محدودی میتوان از آن داشت. البته در صنایع کاربرد های بسیاری دارند. در ادامه به معرفی این نوع از پلاستیک ها بیشتر توضیح داده میشود.
معرفی ترموست :
برای معرفی ترموست ها باید گفت آنها نوعی پلاستیک هستند که در نتیجه گرما دیدن ترکیب شیمیایی و شکل ظاهری آن تغییر میکند. گرماسخت به بسپارهایی گفته میشود که در اثر اعمال حرارت در آنها پیوندهای عرضی با واکنش‌های شیمیایی ایجاد میشود و در نتیجه وزن مولکولی متوسط آنها بالا رفته و به حالت یکپارچه صلب درمی‌آیند. معمولاً این رزینهای مایع پس از ترکیب با هاردنر یا خشک کن یا عامل تسریع‌کننده واکنش شروع به واکنش غیرقابل برگشت کرده و سخت می‌گردند. به عبارت دیگر ترموست ها پلاستیک‌هایی هستند که پس‌از پخت و شکل‌گیری دیگر نمی‌توان با استفاده از حرارت شکل آنها را تغییر داد.
ویژگی های پلاستیک های ترموست :
به طور کلی ترموست ها دارای خصوصیات بسیاری با توجه به نوع آنان میباشند. در ادامه برای بیان این خصوصیات به طور مختصر توضیح داده شده است :
ترموست ها دارای سختی بالا
مقاومت در برابر حرارت
مقاومت در برابر حلال‌های شیمیایی
مقاومت الکتریکی بالا
بر خلاف ترمو پلاست ها ، ترموست ها از لحاظ شیمیایی پایدار نبوده و فعال هستند. به عبارت دیگر سریع تر از پلاستیک های ترموست تخریب پذیر میباشند.
پلاستیک ترموست شکننده است. اما لاستیک با آن‌که یک ترموست میباشد به‌علت وجود اتصالات عرضی در مولکول‌های زنجیره‌ای آن شکننده نبوده و کاملاً ارتجاعی است.
این خصوصیات بر اساس انواع پلاستیک های ترموست متفاوت میباشد. در ادامه به معرفی انواع مختلف این پلاستیها خواهیم پرداخت.
انواع ترموست :
ترموست ها دارای انواع بسیاری میباشند. این موارد عبارت اند از پلی اورتان ، پلاستیک های فوران و رزین های اپوکسی که خود دارای انواع مختلفی از پلاستیک ها میباشند. در ادامه به معرفی هر یک به صورت محتصر پرداخته شده است.
ترموست پلی اورتان :
این ترموست ها به پلاستیک هایی گفته میشوند که از واکنش پلی ال‌ها و ایزوسیانات‌ها به‌عنوان مواد اصلی تشکیل دهنده ساخته میشوند. ترموست های پلی‌اورتان به شکل‌های مختلف در صنایع پلاستیک سازی کاربرد دارد. این موارد عبارت اند از فوم‌های نرم، فوم‌های سخت؛ الاستومرها، ترموپلاستیک الاستومرها، رزین، رنگ، پوشش و… میباشد. یکی از کاربردهای پلی اورتان ، استفاده به عنوان پوشش لوله‌های مدفون در خاک با هدف حفاظت در برابر خوردگی میباشد. پلی اورتان مورد استفاده در این روش، از نوع ۱۰۰٪ جامد و با مواد اولیه دو جزئی است ولی نبایستی چسبندگی زیادی به سطح لوله از این پوشش توقع داشت.
پلی اورتان در شرایط کاربری خاص مانند دمای بالای خط لوله یا تعمیرات پوشش اصلی کاربرد دارند و کمتر به عنوان پوشش اصلی خطوط انتقال استفاده میشوند. استفاده از پوشش‌های پلی‌اورتان جهت پوشش داخلی خطوط انتقال کاربرد بسیار محدودی داشته و به علت آزادکردن ترکیبات سمی ایزوسیانات جهت پوشش داخلی توصیه نمی‌گردد. کاربرد ترکیبات پلی اورتان نیز به‌طور پیوسته رو به توسعه است.
ترموست فوران :
ترموست های فوران از فنولیگ گران‌تر هستند. اما این نوع از پلاستیک ها استحکام کششی بالاتری دارند. بعضی مواد در این دسته دارای مقاومت قلیایی بیشتر هستند. مقاومت حرارتی این پلی استرها حدود ۰C80 است. که این مقدار قابل توجهی را نشان میدهد.
رزین های اپوکسی به عنوان یکی از انواع ترموست ها :
ترموست رزین های اپوکسی دارای دو ماده شیمیایی در ساختار خود هستند. این دو ماده را با نام رزین و سخت‌کننده یا فعال‌ساز یا هاردنر می‌شناسند. رزین از تکپارها یا بسپارهایی با زنجیر کوتاه که در انتهایشان یک گروه اپوکساید قرار دارد تشکیل میشود؛ و هاردنر از دو نوع سیکلو آمینی برای چسبها و کفپوشهای اپوکسی بدون حلال و پلی آمید برای رنگ‌های اپوکسی حلال دار تشکیل می‌گردند که نیاز است برای خشک شدن با رزین بخوبی مخلوط شود و طی زمان مشخصی پیوند تکمیل شده و خشک می‌گردد.
اپوکسی آمینی بعلت نداشتن حلال و در نتیجه کاهش حجم بیشتر کاربرد چسب و کفپوش اپوکسی را داراست و اپوکسی پلی آمیدی که بیشتر به عنوان رنگ اپوکسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کفپوش اپوکسی در بیمارستان‌ها و صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارند و رنگ اپوکسی گزینهٔ مناسبی برای جلوگیری از خوردگی و زنگ‌زدگی در صنایع هستند.
این رزین ها دارای خصوصیات بسیار جالبی هستند. به دلیل ساختار شیمیایی ترمسوت های اپوکسی بسپارهای گوناگونی با خواص بسیار متفاوت قابل تولید میباشد. به‌طور کلی اپوکسی‌ها را به خاطر چسبندگی، مقاومت شیمیایی و گرمایی، خواص خوب یا حتی عالی مکانیکی، و مقاومت الکتریکی بسیار خوب آنها نسبت به اکثر رزینهای دیگر می‌شناسند. بسیاری از خواص اپوکسی‌ها را میتوان تغییر داد، برای مثال اپوکسی‌های پرشده از نقره که رسانایی الکتریکی خوبی دارند یا اپوکسی پرشده از روی که مقاومت خوردگی خوبی دارد یا مخلوط آن با ریزالیاف‌های کربن آنها را رسانا میکند نیز وجود دارد و این در حالی است که اپوکسی خالص عایق الکتریکی میباشد. برخی از انواع که دارای خاصیت عایقی/رسانایی در برابر گرما هستند و مقاومت الکتریکی بالایی دارند در الکترونیک کاربرد دارند.
نتیجه گیری :
ترموست ها پلاستیک هایی هستند کهع اغلب در صنایع کاربرد دارند. به طور کلی ترموست ها نسبت به پلاستیک های دیگر زود تر تجزیه میشوند. اما باید گفت که این پلاستیک ها غیر قابل بازیافت میباشند. چرا ک پس از جرارت و قالب گیری دیگر با حرارت شکل پذیر نمیباشند. لدا استفاده از آن ها محدود شده است. البته علت اصلی آن قیمت نسبتا بیشتر در مقایسه با دیگر پلاستیکها میباشد.
