در صنایع تولید فراورده های پلاستیکی از واژه های متعددی برای نام گذاری محصولات گوناگون استفاده می شود که این واژه ها بر خلاف باطن ساده آن ها، ممکن است به ظاهر کمی گیج کننده به نظر برسند. نایلون و نایلکس از جمله این واژه ها هستند که در مقاله ای با عنوان تفاوت نایلون و نایلکس به شرح فرق آن دو پرداختیم. آن چه که در این مطلب قصد بررسی آن را داریم، توضیحاتی پیرامون تفاوت نایلون و پلاستیک می باشد که امیدواریم مفید واقع شود. به منظور درک بهتر تفاوت میان این دو محصول، ابتدا لازم می دانیم که هر یک را به طور جداگانه تعریف نماییم.
نایلون چیست؟
نایلون نوعی پلیمر است که اولین بار طی یک رشته عملیات پژوهشی به طور تصادفی ساخته شد. برای این که بتوانیم ساختار آن را بهتر درک کنیم، باید ببینیم پلیمر چیست و چه ویژگی هایی دارد؟ ابتدایی ترین تعریف برای پلیمر می تواند این باشد که پلیمر ماده شیمیایی موثر و کارآمدی می باشد که از واحد هایی تکرار شونده و یا اجزایی کوچک تر به نام مونومر تشکیل شده است. این واحدهای تکرار شونده می توانند آرایش های مختلفی داشته باشند. از انواع این آرایش ها می توان به قرار گرفتن واحدهای تکرار شونده در کنار هم به صورت جلو و عقب، پایین و بالا و یا چپ و راست اشاره کرد. در واقع مونومرهای تشکیل دهنده پلیمر یا اجزای تکرار شونده آن از طریق این آرایش ها به هم متصل می شوند. پلیمرها در طبیعت به فراوانی یافت می شوند و بیشتر آن ها از نفت خام به دست می آیند. حال که با مفهوم پلیمر آشنا شدیم، می توانیم به راحتی درک کنیم که عبارت “نایلون نوعی پلیمر است” چه معنایی دارد. در یک تعریف ساده می توان گفت، نایلون پلیمری است که که مونومرهای تشکیل دهنده آن نیتروژن می باشد. نایلون در انواع بسیاری مانند نایلون ۶، نایلون -۶،۶، نایلون ۶/۶-۶، نایلون ۹/۶، نایلون ۱۰/۶، نایلون ۱۲/۶، نایلون ۱۱ و نایلون ۱۲ موجود می باشد که هر یک فرمول و ویژگی های خاص خود را دارند. از بین این ها، نایلون ۶ و نایلون – ۶،۶ از رایج ترین و پرکاربردترین انواع نایلون می باشند.
برخی از خواص نایلون عبارتند از:
انعطاف پذیری و قابلیت ارتجاعی
استحکام کششی زیاد
ضربه پذیری و مقاومت ترک خوردگی بالا
درخشندگی و شفافیت
مقاومت خوب در برابر مواد شیمیایی مختلف مثل اسیدها و بازها
ضریب اصطکاک پایین
مقاومت بالا در برابر ساییدگی
از جمله محصولات نایلونی که در بازار موجودند می توان به نایلون گلخانه ای، نایلون بسته بندی، نایلون حباب دار، نایلون فروشگاهی، نایلون شیرینگ و… اشاره کرد.
پلاستیک چیست؟
امروزه تقریبا همه افراد در هر جایی و به صورت روزانه با پلاستیک تماس پیدا می کنند. پلاستیک ها به دلایل متعددی از جمله در دسترس بودن، تنوع بالا و هزینه کم یک ماده حیاتی در اقتصاد مدرن به حساب می آیند. پلاستیک به دسته ای از مواد مصنوعی و یا نیمه مصنوعی می گویند که از فرایند بسپارش یا پلیمریزاسیون به دست می آیند و در طیف وسیعی از کاربردها مورد استفاده قرار می گیرند.ساختار مواد پلاستیک بر پایه عناصر شیمیایی همانند کربن، هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن، کلر و گوگرد استوار است. این عناصر از منابع طبیعی مانند هوا، آب، گاز، نفت، ذغال سنگ و حتی از گیاهان زنده به دست می آیند. برای تولید پلاستیک از دو فرایند استفاده می‌شود؛ پلیمریزاسیون و بسپارش. برای هر دوی این فرایندها به کاتالیزورهای ویژه‌ای نیاز است. در راکتور پلیمریزاسیون، مونومرهایی مثل اتلین و پروپیلن به هم متصل شده و زنجیره بلند پلیمری می سازند. هر پلیمری ویژگی‌ها، ساختار و اندازه خاص خودش را دارد که به انواع مختلف مونومرهای پایه استفاده شده بستگی دارند.
برخی از خواص پلاستیک عبارتند از:
وزن کم و سبک بودن نسبت به موادی چون فلزات
عایق بودن پلاستیک ها در برابر الکتریسته
عایق بودن در برابر حرارت
مقاومت بالا در برابر خوردگی مواد شیمیایی
عدم توانایی رشد انواع میکروب ها، باکتری ها، انگل ها، قارچ ها و جلبک ها روی پلاستیک
شفافیت و براق بودن
قابلیت رنگ پذیری
ارزانی، سرعت بالای ساخت و قیمت پایین مواد اولیه
از جمله پلاستیک های پر مصرف می توان به پلی اتیلن (PE)، پلی پروپیلن (PP)، پلی وینیل کلراید (PVC) و پلی اتیلن ترفتالات (PET) اشاره کرد.
نایلون و پلاستیک چه فرقی دارند؟
حال که نایلون و پلاستیک را تعریف کردیم و با ویژگی های هر یک آشنا شدیم، راحت تر می توانیم تفاوت میان آن ها را درک کنیم. نام بیشتر پلاستیک ها با پلی شروع می شود، مثل پلی اتیلن، پلی استیرن و پلی پروپیلن. پس این اولین ویژگی مشترک پلاستیک ها است. وجه شباهت دیگر پلاستیک ها این است که از کربن و هیدروژن و گاهی اکسیژن، نیتروژن، سولفور، کلر، فلوئور، فسفر یا سیلیکون درست شده اند. واژه پلاستیک تمام این پلیمرها را در بر می گیرد. همان طور که می دانید، نایلون ماده ای بر پایه پلی اتیلن سبک است. پلی اتیلن ها پر استفاده ترین پلاستیک های جهان هستند. این نوع پلاستیک ساده ترین ساختار شیمیایی پلیمر پلاستیکی را دارد که باعث شده است فرآوری آن خیلی ساده و ارزان باشد. به طور خلاصه می توان نتیجه گرفت که نایلون یکی از فراورده ها و مشتقات پلاستیکی و محصولی بر پایه پلاستیک است.
